استاندارد ویژگی‌های درو پنجره و آلومینیومی ساختمان که بوسیله کمیسیون فنی مصالح ساختمانی تهیه و تدوین شده در سیزدهمین جلسه کمیته ملی صنایع ساختمانی مورخ 60/9/4 تصویب گردید. پس از تأکید شورای عالی استاندارد وباستناد ماده یک (( قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب آذرماه 1349)) بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر گردید.

فهرست مطالب
در و پنجره آلومینیومی مورد مصرف در ساختمان
هدف و دامنه کاربرد
تعاریف واصطلاحات
تقسیم بندی انواع در وپنجره
تقسیم بندی پنجره برحسب نوع پروفیل
مصالح
حفاظت از خوردگی
رواداری در ابعاد در وپنجره
طرح و اجرا
علامت گذاری
کلیات

شماره استاندارد ایران : 756
موضوع: ویژگیهای در و پنجره آلومینیومی
چاپ پنجم

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی است در ایران که بر طبق قانون میتواند استاندارد رسمی فرآورده‏‌ها را تعیین و تدوین و اجرای آنها را با کسب موافقت شورایعالی استاندارد اجباری اعلام نماید. وظایف و هدفهای موسسه عبارتست از:
( تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی – انجام تحقیقات بمنظور تدوین استاندارد بالا بردن کیفیت کالاهای داخلی، کمک به بهبود روشهای تولید و افزایش کارائی صنایع در جهت خودکفائی کشور- ترویج استانداردهای ملی – نظارت بر اجرای استانداردهای اجباری – کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استاندارد اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکانات رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی کنترل کیفی کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی راهنمائی علمی و فنی تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان – مطالعه و تحقیق درباره روشهای تولید، نگهداری، بسته بندی و ترابری کالاهای مختلف – ترویج سیستم متریک و کالیبراسیون وسایل سنجش – آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استانداردهای مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقایسه‏ای و صدور گواهینامه‏های لازم ) .
موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد می باشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفتهای علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده می نماید و هم شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور را مورد توجه قرار می دهد.
اجرای استانداردهای ملی ایران به نفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در وقت و هزینه ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمتها می شود.

کمیسیون استاندارد ویژگیهای در و پنجره آلومینیومی

رئیس
مجدالدین – حاجی زاده دکتر آرشیتکست استاد دانشگاه معماری و شهرسازی دانشگاه ملی

اعضاء
ایزدی نجف آباد – بهمن شرکت صنعتی و تولیدی آلمان – آل
اورعی – عبداله شرکت دورال
تابشیان – ایرج مهندس مینرالوژی اتحادیه صنایع آلومنیوم در ساختمان
توحیدی – فرهاد شرکت دورال
زارعی – محمدرضا مهندس متالوژی سازمان صنایع کوچک ایران
سرابندی – بهروز مهندس آرشیتکت مرکز تحقیقات وزارت مسکن وشهرسازی
عبیدی – عبدالرسول اتحادیه صنایع آلومینیوم در ساختمان
علی نژاد – منوچهر شرکت سهامی خاص آلوین
ماهرالنقش – محمود مهندس آرشیتکت مدیرعامل مهندسین مشاور ماهر
خراسانچیان احمد مهندس راه وساختمان موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران

دبیر
کشور – منکچیان موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران

فهرست مطالب

در و پنجره آلومینیومی مورد مصرف در ساختمان
هدف و دامنه کاربرد
تعاریف واصطلاحات
تقسیم بندی انواع در وپنجره
تقسیم بندی پنجره برحسب نوع پروفیل
مصالح
حفاظت از خوردگی
رواداری در ابعاد در وپنجره
طرح و اجرا
علامت گذاری
کلیات

بسمه تعالی
پیشگفتار
استاندارد ویژگیهای درو پنجره و آلومینیومی ساختمان که بوسیله کمیسیون فنی مصالح ساختمانی تهیه و تدوین شده در سیزدهمین جلسه کمیته ملی صنایع ساختمانی مورخ 60/9/4 تصویب گردید . پس از تأکید شورای عالی استاندارد وباستناد ماده یک (( قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب آذرماه 1349)) بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر گردید .
برای حفظ هماهنگی و همگامی با پیشرفتهای ملی و جهانی صنایع وعلوم استانداردهای ایران در مواقع لزوم ویا در فواصل معین مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدید نظر آنها استفاده نمود
درتهیه این استاندارد سعی برآن بوده است که با توجه به نیازمندیهای خاص ایران حتی المقدور درمیان روشهای معمول در این کشور و استاندارد و روشهای متداول در کشورهای دیگر هماهنگی ایجاد شود .
لذا با بررسی امکانات ومهارت موجود و اجرای آزمایش‏های لازم استاندارد حاضر با استفاده از منابع زیر تهیه گردید .
1- استاندارد استرالیا شماره 4873 و تجدید نظرAS CA53-1970 1976
2- استاندارد ملی انگلستان شماره 1972 – (1976 REVISED TEXT) 1972 – 4873 BS
3- استاندارد بین المللی آمریکا به شماره ANSI A134. 1 -1972 134 -1 -1972
4- شرکت سهامی آلومینیوم ایران . Co Iranian Alaminium
5) – American Society for Testing and Materials ( part 7 )

در و پنجره آلومینیومی مورد مصرف در ساختمان
1- هدف و دامنه کاربرد
1-1- هدف ازتهیه این استاندارد بیان اصلاحها , اندازه‏ها , طبقه بندی درها و پنجره‏ها و تعیین ویژگیهای مناسب برای پروفیل آلومینیوم و پنجره‏های ساخته شده آلومینیومی برای ساختمان است تا با توجه به وضع ساختمان بتوان پنجره‏های مورد نظر را از این استاندارد انتخاب نموده و همچنین سازندگان پنجره‏ها نتوانند بدون اندازه‏گیری در مدل , پنجره‏های مورد نظر را تهیه نمایید .
2- تعاریف واصطلاحات
2-1- پنجره: (1)

عبارت است از بخشی از سطح محیطی فضای داخلی است که شیشه‏ای بوده و می‏تواند وسیله تبادل نور یا هوا گردد . جنس آن ممکن است از چوب , فلز , پلاستیک یا مشابه‏آن ساخته شود .
2-2- پنجره بازشو محوری : (2)
عبارت است از پنجره هایی که محور لولای آن داخل لنگه باز شو باشد .
2-3- پنجره باز شو لولائی : (3)
عبارت است از پنجره‏ای که محور لولای آن روی یکی از یالهای محیطی لنگه باز شو باشد .
2-4- پنجره ثابت : (4)
عبارت است از پنجره‏ای که هیچگونه لنگه بازشو نداشته باشد .
2-5- پنجره باز شو کشوئی : (5)
عبارت است از پنجره هایی که حرکت لنگه متحرک آن در امتداد یکی از یالهای لنگه متحرک باشد .
2-6 اجزاء در وپنجره به شرح زیر نامگذاری می‏شود :
2-6-1 قاب : (6)
لنگه‏های پنجره اعم از ثابت یا بازشود درآن مستقر می‏شود .
قاب نباید تحت تأثیر بار دیوار وپوشش قرار گیرد .
2-6-2 شاخک : (7)
زائده است که نسبتأ به وضعیت محل وتعداد کافی بمنظور ثابت نمودن قاب پنجره در محل نسب پنش بینی می‏شود .
2-6-3 کتیبه : (8)
قسمت فوقانی پنجره نامیده می‏شود که از لنگه جدا بوده و ممکن است باز شود ویا ثابت باشد .
2-6-4 دماغه : (9)
قسمتی از لنگه پنجره که روی قاب قرار میگیرد وبالعکس قسمتی از قاب که درنما روی لنگه پنجره قرار می‏گیرد . بمنظور هوابندی و جلوگیری از حرکت بیش از اندازه لنگه پنجره نسبت به یکدیگر .
2-6-5 لنگه : (10)
قسمتی است از پنجره که در قاب مستقر می‏گردد وممکن است متحرک و یا ثابت باشد .
2-6-6 وادار :
تقسیم کننده لنگه پنجره به دو یا چند قسمت به منظور کوچک کردن ابعاد شیشه ویا زیبایی
2-6-7 آستانه : (11)
یال پائینی چهارچوب پنجره را آستانه گویند .
2-6-8 زهوار : (12)
پروفیلی است که جهت نگهداری وثابت کردن شیشه هابکار میرود .
2-6-9 یراق آلات : (13)
شامل لولا , قفل , دستگیره , شب بند , بلبرینگ , وسائل هوابندی و غیره میباشد .
2-6-10 ریل : (14)
نوعی پروفیل می‏باشد که حرکت را تأمین میکند .
2-6-11 لنگه متحرک : (15)
لنگه پنجره افقی یا عمودی که قابل حرکت میباشد .
2-6-12 چهار چوب : (16)
کادر خارجی درو پنجره است که جنس آن از آلومینیوم یا فلز دیگری که با آلومینیوم سازگاری دارند بوده و بین مصالح بنائی وقاب دروپنجره قرار گرفته و غالبأ قبل از جایگزاری در و پنجره در محل نصب می‏گردد .
2-6-13 بلبرینگ : (17)
چرخ غلطانی است که برای در و پنجره کشوئی افقی گذاشته می‏شود تا سنگینی وزن لنگه را تحمل کند و حرکت پنجره را تنظیم نماید .
2-6-14 یراق آلات هوابندی : (18)
عبارت است از نوار لاستیکی یا فرچه‏های کوکی که درقسمتهای مشخص شده روی پروفیل نسب می‏گردد که در موقع بسته بودن در وپنجره از نفوذ گردوخاک جلوگیری بعمل آید .
2-6-15 نوار دور شیشه : (19)
نوار دور شیشه از جنس لاستیک یا پلی ونیل کلراید (20) ویا مشابه آن می‏باشد که جهت جلوگیری از تماس مستقیم شیشه با فلز در حد فاصل شیشه تعبیه می‏شود ونقش آبندی و هوابندی نیز دارد .
2-6-16 پاخور : قسمت تحتانی در می‏باشد که جهت حفاظت از شکستن شیشه بکار برده میشود .
3- تقسیم بندی انواع در وپنجره
در و پنجره رااز لحاظ نوع باز شدن به قسمت‏های زیر تقسیم بندی می‏کنند .
3-1 کشوئی عمودی – درو پنجره کشوئی که جهت عمودی روی ریل حرکت می‏کند .
3-2 کشوئی افقی – درو پنجره کشوئی که جهت افقی روی ریل حرکت می‏کند .
3-3 لولائی بازشو ( از بالا بطرف خارج , از پائین به طرف داخل ) – در و پنجره بازشو لولائی که دور محور لولای خود باز وبسته می‏شود .
3-4 محوری ( عمودی – افقی )
3-5 در وپنجره کشوئی و باز شو برحسب تعداد لنگه‏هابه چهار گروه تقسیم می‏شود .
3-5-1 دولنگه
3-5-2 سه لنگه مساوی
3-5-3 سه لنگه دوبل
3-5-4 چهار لنگه
3-6 ابعاد در وپنجره کشوئی به نسبت عرض بفرم زیر تقسیم می‏شود . ابعاد در وپنجره کشوئی و باز شو باید مطابق جدول شماره یک باشد . دامنه تغییرات حدود قابل قبول مندرج در جدول شماره یک با درنظر گرفتن مدول 100 میلیمتر توصیه می‏شود .
در صورتیکه ارتفاع تعیین شده در محل بیش از اندازه‏های داده شده باشد کتیبه ثابت بآن اضافه میگردد .
جدول 1
4- تقسیم بندی پنجره برحسب نوع پروفیل
در وپنجره از نظر ساخت بر دوقسم است : کشوئی ولولائی که برحسب نوع پروفیلی که ازآن استفاده شده در جدول زیر تنظیم گردیده است .
در جدول زیر ترتیب A از پروفیل ظریف که قطر آن بین 1/5 تا 2 میلیمتر و ابعاد هر لنگه آن بعرض یک متر و ارتفاع 1/20 متر میباشد .
تیپ B از پروفیل متوسط مانند کرونت که عرض هر لنگه آن 1/20 متر و ارتفاع آن تا 2/20 متر میباشد .
تیپ C از پروفیل سنگین و بزرگ ساخته شده ومانند پروفیل که جهت درهای کشوئی بزرگ استفاده میشود .
یادآوری یک – درمحاسبات جدول شماره 2 و 3 و 4 وزن کتیبه و چهارچوب و یا خور احتساب نگردیده است .
یادآوری دو – وزن چهارچوب اعم از آلومینیوم یا جنس دیگر که به عنوان کادر خارجی در و پنجره بکار میرود در محاسبات تعیین وزن در و پنجره منظور نمی‏گردد .
جدول 2
مثلا پنجره باز شو کشوئی دولنگه نوع B که دارای عرض سانتیمتر و ارتفاع سانتیمتر میباشد وزن این پنجره بر حسب کیلو گرم بدین ترتیب محاسبه میشود .
کیلوگرم 2/40×5/500 = 13/200
کیلوگرم 1/50×5/850 = 8/775
وزن پنجره کشوئی دولنگه 13/200 +8/775=21/975 نوع B
جداول 3 و 4 که برای درو پنجره‏های لولائی بکار برده شده است از دو تیپ A و B تشکیل شده است . تیپ A از پروفیلهای سیستم اروپا با اتصالات گونیاو استفاده از ماشینهای مخصوص گوشه زن می‏باشد .
تیپ B از پروفیل قوطی 35*35 جهت پنجره و 50*35 جهت در محاسبه شده است و سیستم اتصالات آن از میله گرد ده میلیمتری آهن ( میله مهار ) استفاده می‏شود .
توضیح آنکه اندازه‏های داده شده برای در وپنجره‏های متداول و معمولی میباشد .
درمورد کلیه وزنهای منعکس شده در جداول حداکثر تا ±10 درصد روداری قابل قبول است .
جدول 3 و 4
5- مصالح
5-1- آلومینیوم :
درو پنجره‏های آلومینیومی باید متناسب با ضروریات کاربرد آنها از آلیاژ آلومینیومی که دارای مشخصات زیر باشند ساخته شوند .
5-1-1- خواص مکانیکی مناسب .
5-1-2- مقاومت در مقابل شرایط جوی
5-1-3- خصوصیات سطح آبکاری
5-1-4- خواص مناسب برای روشهای معمولی در ساخت اتصالات در و پنجره‏ها ترکیب شیمیائی و خواص مکانیکی آلیاژ 5 -6063 که معمولا درایران باین منظور مورد استفاده قرار میگیرد در جدول شماره 5 و 6 ذکرشده است . آلیاژهای دیگری که با ویژگیهای آلیاژ فوق مغایرت نداشته باشد نیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد .
5-2- پوشش سطح آلومینیوم :
برروی سطح ظاهری درو پنجره‏های آلومینیومی به منظور تأمین زیبائی بیشتر ومقاومت در و پنجره در برابر هواخوردگی جوی و سایر عوامل ساینده عملیاتی به صورتهای گوناگون انجام می‏گیرد .
رایج‏ترین روش برای ایجاد زیبایی و مقاومت در سطوح نمایان پروفیلهای آلومینیومی عمل آبکاری میباشد که در اثرآن یک سطح کامل از منشورهای بلورین خوش رنگ پوشش خارجی پروفیل را در برمیگیرد . توضیح اینکه آبکاری می‏تواند بصورت رنگ طبیعی آلومینیوم یا رنگهای الوان ( برنز ) باشد که حتمأ باید در مقابل نور خورشید وعوامل دیگر جوی مقاوم باشد .
5-3- مصالح شیشه‏اندازی , آب بندی و جلوگیری از نفوذ هوا :
کلیه این مصالح که باید با آلومینیوم و سایر موادی که مستقیمأ در رابطه هستند سازگاری داشته باشند و همچنین از نظرشیمیایی باید مقاوم و مرتجع بوده و بدون اینکه باعث شکستگی اتصالات گرددو قابلیت حرکت داشته باشد . تمام مصالح آب بندی که در کارخانه ویا محل کارگاه مورد استفاده قرار میگیرد . باید برمبنای مشخصات توصیه شده توسط سازنده مواد آب بندی باشد .
5-4 شاخکهای ثابت نگهدارنده در وپنجره : (21)
کلیه شاخکها و متعلقاتی که برای نصب در و پنجره آلومینیومی استفاده می‏شود باید از قبیل آلومینیوم یا آلیاژ آلومینیوم یا فولاد ضد زنگ ویا فولاد آبکاری شده باشد و برای کاری که انجام می‏دهید به اندازه کافی مقاوم باشد . ضمنأ برای محافظت و جلوگیری از خوردگی آنها نیز باید , دقت لازم بعمل آید .
5-5- بستهای شاخک (22)
5-5-1- مقاوم در مقابل در و پنجره
5-5-2- داشتن استقامت کافی در مقابل فشار زیاد و نیروی کشش , شاخکها باید بفاصله حداکثر هفتاد سانتیمتر از یگدیگر به کار گذاشته شوند .
5-5-3- قابلیت تنظیم مجاز هنگام نصب
5-5-4- تغییر مکان مجاز مطابق انقباض و انبساط حرارتی
5-5-5- بمنظور جلوگیری از خوردگی قاب آلومینیومی ومقاومت سطح آلومینیوم , شاخکها باید از جنس آلومینیوم یا آهن گالوانیزه یا آهن ضد زنگ باشد .
5-6- پیچ و مهره و بستها :
5-6-1- کلیه پیچ‏ها ومهره‏ها , واشرها وبقیه اتصالات مورد استفاده در و پنجره آلومینومی باید از جنس فولاد ضدزنگ , آلیاژ آلومینیوم ویا فلزات دیگری انتخاب گردد که با آلومینیوم سازگار باشد . پیچ‏های مورد مصرف در آلومینیوم باید خودکار بوده وگالوانیزه نیز باشد .
5-6-2- قفل و بست باید قادر به تحمل نیروی باد و سایر نیروهای وارده بر در و پنجره باشد و در نصب و جای زبانه‏ها از طرف سازنده دقت لازم بعمل آید .
5-7- یراق آلات :
5-7-1- یراق آلات باید از موادی که در مقابل خوردگی مقاوم هستند و هیچگونه تأثیری روی اجزاء مختلف در وپنجره روی یکدیگر نگذارند ساخته شده باشد .
پوششهایی که با آلومینیوم سازگار نیستند باید کاملا از آن جدا شوند .
5-7-2- یراققها باید متناسب با ابعاد در وپنجره بوده و درمقابل خوردگی محفوظ باشد .
5-7-3- یراقی که احتیاج به روغن کاری دارد باید سوراخی باین منظور روی آن تعبیه شده و احتیاج به باز کردن نداشته باشد .
جدول 5
جدول6
6- حفاظت از خوردگی
6-1- مصالحی که با آلومینیوم در تماس هستند باید به طریقی انتخاب گردند که با ویژگی مندرج در این استاندارد مطابقت داشته باشد .
6-2- روشهای محافظت :
تماس بین آلومینیوم و بسیاری از فلزات دیگر در مجاورت آب باعث خوردگی آلومینیوم می‏گردد . آلومینیوم باید به روشهای زیر محافظت گردد .
6-2-1- بوسیله نوارهای مقاوم غیر جاذب رطوبت .
6-2-2- بوسیله یک قشر لاک شفاف و مقاوم
2-6-3- رنگ‏آمیزی سطح آلومینیوم
6-2-4- روشهای مؤثر مشابه دیگر
6-3- فلزات :
6-3-1- فلزات سازگار با آلومینیوم – فلزات روی , آلیاژ روی , کادمیم , کرم وفولاد زنگ نزن با آلومینیوم سازگارند وتماس مستقیم آنهابا آلومینیوم هیچگونه خطری را در برنداردمضافأ آنکه فلزات فوق الذکر بتنهائی و بدون هیچ روکش اضافی می‏توانند در واحدهای آلومینیومی بکار برده شوند .
یادآوری 1- همه نوع فولاد زنگ نزن با آلومینیوم سازگاری ندارند معمولا فولاد زنگ نزن 188 مناسب است .
یادآوری 2- چناچه پروفیل آلومینیوم در مجاورت و چسبیده به فلزات سازگار با آلومینیوم ویاحتی آلیاژهای دیگر آلومینیومی قرار داشته باشد و هم زمان با این مجاورت برای مدت زیادی فاصله , بین دو فلز مرطوب بماند , سایش آلومینیوم حادث می‏شود .
برای اجتناب از این عارضه توصیه میشود که فاصله پروفیل آلومینیوم با سایر فلزات سازگار با آن بحداقل ممکن کاهش یابد . بکار بردن مواد بوتونه درزگیر این عارضه را خنثی میسازد .
یادآوری 3- در مناطق متراکم صنعتی که میزان آلودگی هوا زیاد است و همچنین در مناطق مجاور با دریا که رطوبت به حداقل می‏رسد , چناچه پروفیل آلومینیوم در مجاورت و چسبیده به فولاد زنگ نزن قرار گیرد امکان خوردگی آلومینیوم وجود دارد شدت فرسایش آلومینیوم را در این مناطق میتوان از طریق افزایش سطح پروفیل آلومینوم نسبت به فولاد بکار برده شده کاهش داد
6-3-2- فلزات ناسازگار – در هیچ مواردی آلومینیوم و آلیاژهای آن نباید همراه با مس یا آلیاژهای آن استفاده‏نمود . سطح آلومینیوم وقتی با فلزات دیگر بغیر از روی , آلیاژ روی , کادمیم , کرم وفولاد زنگ نزن در تماس است باید به این ترتیب حفاظت شود .
– رنگ زدن فلز غیر مشابه سنگین را می‏توان بوسیله قیر طبیعی رنگ‏آمیزی نمود .
– چوب یا مواد جاذب رطوبت که در تماس با آلومینوم هستند باید با رنگ پوشانده وبوسیله اجسام درزگیر با مرغوبیت خوب درزگیری شوند .
6-4 مصالح بنائی :
مصالح بنائی مثل بتن , ملات , گچ نباید با سطح در و پنجره آلومینیومی حفاظت نشده تماس یابد .
7- رواداری در ابعاد در وپنجره: (23)
7-1 رواداری در قالب در و پنجره : بغیر از آنکه در و پنجره باید ازجهات مختلف مقاوم باشد رواداریهای زیر را باید با در نظر گرفتن ارتفاع , پهنا و قطر روی محیط قاب (24 ) در و پنجره آلومینیومی رعایت نمود .
– برای ابعاد 1800 میلیمتر و کمتر ±2 میلیمتر
– برای ابعاد بزرگتراز 1800 میلیمتر ±3 میلیمتر
برای دیواره پروفیل آلومینیومی که ضخامت آن 1/55 میلیمتر باشد برای اکسترود توپر رواداری (25) ±0/15 میلیمتر برای اکسترود تو خالی (26) رواداری ±0/20 میلیمتر باشد , حداقل ضخامت دیواره پروفیل آلومینیومی برای روفیلهای توپر 1/600 میلیمتر و برای توخالی 1/310 میلیمتر باشد .
7-2- رواداری محل چهارچوب در وپنجره در ساختمان :
راه اندازی محل چهار چوب در و پنجره معمولا باید طبق توافق قبلی کارفرما و سازنده در و پنجره براساس جدول شماره یک باشد چناچه چنین توافقی صورت نپذیرد جای در وپنجره‏ها باید لااقل باندازه زمینه‏های چهار چوب در و پنجره باضافه یک رواداری دو تا چهار میلی متری باشد
7-3- اندازه یک قاب آماده جهت نصب باید دارای انحراف مجاز حدود 1/5 میلی متر باشد .
7-4- قاب آماده برای نصب باید طوری ساخته شده باشد که بتواند در چهار گوش محل نصب با اختلافی حداکثر 4 میلیمتر سوار شود .
8- طرح و اجرا: (27)
8-1- خمش مجاز اجراء در وپنجره
اثرات جمعی همه نیروهای پیش بینی شده در این استاندارد نباید موجب شود که اجزاء افقی یا عمودی در وپنجره بیشتر از حدود داده شده در جدول زیر خمش پیدا کند . چناچه خمش بیش از این مقدار باشدباید ویژگیهای بند 8-10 را داشته باشد .
جدول 7
در صورتیکه احتیاج به جلوگیری از برخورد گوشه‏های صفحه شیشه دار بالنگه باشد خمش افقی آستانه وقسمت بالایی در وپنجره باید کمتر از خمش مجاز باشد . بطوری که حداقل 75 درصد فضای اولیه بین صفحه شیشه خور و اجزاء تکیه گاهشان آزاد بماند .
برای کم کردن وزنهای مشابه روی در وپنجره‏های آلومینیومی وزنهای ذکرشده در بند 8-2 و 8-3 باید در محاسبه واردشود .
8-2- بار مرده :
بارمرد باید بر مبنای وزن کل لنگه در وپنجره و ملحقات آن باضافه وزن شیشه و مصالح شیشه اندازی و همچنین هر بار مرده موثر دیگر محاسبه گردد . ( استاندارد ملی ایران شماره .519)
8-3- بارزنده :
8-3-1- نیروی باد – در و پنجره باید به نحوی طراحی وساخته شود که از هر نظر در مقابل نیروی ناشی از باد مقاوم باشد . البته شرایط محل و نحوه قرار گرفتن و ارتفاع ساختمان و همچنین حالت و وضع در و پنجره عواملی هستند که از نظر محاسبات مربوط به مقاومت کافی در مقابل نیروی باد , باید کاملا مد نظر قرار گیرد .
8-3-2- سایر بارها – سایر بارهای زنده نیز باید برآورد و محاسبه شود . بخصوص باید نیروهائی که بوسیله افراد وارد می‏شود مانند فشار وارد ازدحام مردم در راهروهای شیشه‏ای , راه پله‏های شیشه‏ای و غیره مورد توجه قرار گیرد .
8-4- بار استاتیک ( ثابت ) و در صورت لزوم دینامیک ( متحرک )
8-4-1- حالت عمومی – درو پنجره هاییکه تحت فشار متجاوز از نیروی باد 80 کیلومتر در ساعت مورد آزمایش قرار میگیرند باید تحت آزمایش بار دینامیک نیز قرار گیرند . مگر در مواردیکه عدم لزوم آن بین خریدار وسازنده توافق حاصل شده باشد .
8-4-2- شرایط اجرا – هیچ یک از اجزاء ساختمان ( اسکلت ) در و پنجره ایکه بصورت کامل ساخته و شیشه اندازی گردیده نباید بیش از مقدار مشخص شده در بند (8-1) خمش داشته باشد . وقتی که در وپنجره بسته وقفل شده و در محیط خارجی خود بوسیله مصالحی که باید در وپنجره را به اسکلت ساختمان متصل کنند کاملا محکم شده باشد و هنگامیکه تحت نیروی یکنواخت استاتیک داخلی و یا خارجی ویا در صورت لزوم تحت نیروی دینامیک داخلی ویا خارجی برابر با نیروی ناشی از حداکثر سرعت بار متناسب با نوع در و پنجره مورد آزمایش قرار گیرد .
8-4-3- فشار معکوس – اگر در مورد قدرت مقاومت در وپنجره در برابر نیروی مکنده ناشی از حداکثر سرعت باد تردید وجود داشته باشد باید بوسیله وارد کردن بارهای استاتیک یا دینامیک به پشت آن مورد آزمایش قرار گیرد .
یادآوری – باید توجه داشت که در عمل بیشتر در وپنجره‏ها بجای اینکه بداخل ساختمان بیفتد بخارج پرتاب میشوند .
8-5- نفوذ هوا :
این استاندارد آزمایش تغییرات نفوذ هوا در هر 28×1-3 متر مکعب در دقیقه نسبت به اندازه شکاف 0/3 متر ( یا در هر 9×1-2 متر مربع از سطح شکاف ) برای تغییرات فشار نمونه تولیدی هنگامیکه نمونه آماده برای عمل کردن عادی میباشد شرح میدهد .
معمولا فشار ساکن 7/9 کیلوگرم بر مترمربع است که بکار میرود , این باسرعت باد 37/5 کیلو متر در ساعت مطابقت دارد که مطابق فرمول زیر محاسبه می‏شود
P = 0/002496v2
که درآن :
p = فشار بر حسب کیلو گرم بر متر مربع , سطح صاف نرمال نسبت به جهت جریان باد .
v = سرعت باد برحسب کیلو متر در ساعت
این سرعت 37/5 کیلومتر درساعت است که معمولا در محاسبات کاهش حرارتی نفوذ هوا بکار میرود بعضی از انواع تولیدی برای استفاده درساختمانهای بزرگ میباشد و مورد آزمون در فشار 31/6 کیلو گرم بر متر مربع که نمایانگر سرعت باد 75 کیلومتر در ساعت میباشد .
8- 6 مقاومت در برابر آب :
مقاومت نسبت به نشت آب در بررسی‏های ظاهری ونگهداری تولید ومحیط اطراف و در بعضی مواقع از نظر کنترل رطوبت مهم می‏باشد .
روش آزمون مقاومت در و پنجره در مقابل آب در دست تهیه میباشد . مطابق نیازهای این استاندارد آب با حالت یکسان در مقابل سطح خارجی نمونه با میزان 210 لیتر در هر متر مربع درساعت پاشیده می‏گردد . این میزان شدت جریان مطابق با بارش 20 سانتیمتر در ساعت است . از آنجائیکه نشست زیاد آب ممکن است باعث در معرض خطر قرار گرفتن لوازم و وسایل بشود لذا طرح انتخاب نمونه تولیدی که در شرایط نرمال نشت قابل ملاحظه‏ای نداشته باشد حائز اهمیت است . این موضوع را همه قبول دارند که در زمان باریدن شدید و باد شدید نشت را میتوان تحمل کرد . یا نشت را می‏توان نادیده گرفت در شناسایی این روش معمولا مقاومت آب فشار کمتر از فشار مطروحه تعیین می‏شود .
آزمایش مقاومت در برابر آب معمولا تحت فشار معادل 10 درصد از فشار مطروحه انجام میگردد اما این فشار نباید کمتر از کیلوگرم در مترمربع ( مطابق سرعت باد 49/5 کیلومتر در ساعت باشد ) محصولاتی که درساختمانهای بزرگ استفاده میشود درفشار 31/6 کیلوگرم برمتر مربع (75 کیلو متر در ساعت ) مورد آزمون قرار می‏گیرد .
بعضی از مراجع مربوط به
8 -7 باریکنواخت :
باریکنواخت فشار بادی است که بطوریکنواخت بر روی سطح دیوار پخش شده وارد آمده است که جمع آن بستگی به فاکتورهائی چون موقعیت جغرافیائی , شکل و محیط ساختمان و همچنین ارتفاع تولید از سطح زیرین ومحل آن نسبت به دیوار دارد .
سرعت دقیق باد که در مواقع جغرافیائی داده شده بستگی به شکل ساختمان , اطراف محیط ساختمان , وهمچنین ارتفاع تولید از سطح زیرین ومحل آن نسبت به دیوار دارد .
سرعت دقیق باد که در مواقع جغرافیائی داده شده بستگی به شکل ساختمان , ارتفاع و تندی با داردموثر بوده اینها همه فاکتورهایی است که برای آن اطلاعات مشروحه دقیق‏تری مورد نیاز است از این جهت بعضی از ساختمانها این فاکتورها را مد نظر قرار داده ودیگر ساختمانهای کشورهای دیگر در حال حاضر بطوردقیق فشار وارده برروی دیوار را تعیین میکنند . مضافأ اینکه این فاکتور بوسیله مقامات تعیین کننده بادقت فراوان مورد بررسی قرار گرفته ونشریات واطلاعات و مشخصات بدست آمده توسط آنها در آینده اطلاعات حاضر را توسعه خواهد داد .
در حال حاضر تعداد زیادی از اطلاعات عمل وقضاوت صحیح که هردو بر اساس تجربیات است برای راهنمائی و کاربری تجهیزات ساختمان دیواری در دسترس می‏باشد .
مضافأ اینکه تعدادی از فرمولها بطور کلی برای محاسبه فشارهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد .
این فرمولها در زیر داده شده است .
این حاصل ضرب سرعت در فشار (PV) در ارتفاعی بالای سطوح سطح برای محل مشخص را میتوان با وارد کردن مقدار حداکثر سرعت باد مورد نظر انتظار در 9 متر ارتفاع (V9) معادله زیر محاسبه کرد .
جدول 8
h = ارتفاع حقیقی بالای سطح
v9 = از نقشه جغرافیایی باد ( بااستفاده از استاندارد ملی ایران به شماره 519) این استاندارد فشار مطروحه (DP)
28 را به قرار زیر تعریف می‏کند : VP 1/1=DP
این استاندارد فاکتور شکل یا فاکتور تندی یک مجموعه‏ای از هردوبصورت 10 درصد را مجاز می‏داند . تعیین مقدار فشار مطروحه (DP) برای هریک از برآوردها بر عهده تعیین کننده مشخصات است در صورت نبودن اطلاعات تولید کننده قادر نخواهد بود بطور صحیح طبق نیازهای آرشیتکت یا صاحب آن بمناقصه گذارد
مضافأ اینکه این استاندارد آزمون فشار با یکنواخت ساختمانی را بصورت زیر تعریف می‏نماید .
1/5DP = STP 29
این معادل یک فاکتور پیشگیری از خطر را بوسیله نیازهایی را که نمونه مقابل مقاوم در برابر نیروی باد درفشاری مورد آزمون قرارگیرد را مشخص می‏نماید .
درصورتیکه مقادیر بالاتر از مقداریکه برای فشار مطروحه یا برای نفوذ هوا , مقاومت در برابر آب ویا بار یکنخوات , ایجاد شود ممکن است فشار مخصوص رضایت بخشی را انتخاب کرد .
8-8 انتقال حرارت :
قاب و اجزاء مربوط به آن باید درمقابل تغییرات درجه حرارت بطور آزادانه حرکت کند وتحت هیچ شرایطی نباید در صفحه شاخکها سوراخهایی که امکان حرکت بین صفحه وشاخکها و اسکلت ساختمانی فراهم می‏سازد در نظر گرفته شود , این نوع سوراخها را درصورت استفاده باید امکان حرکت قاب در پنجره وصفحه شاخکها را فراهم سازد .
ضریب انبساط حرارتی آلیاژ آلومینیوم بازاء هر نیم درجه سانتیگراد در هر یک میلیمتر 0/13×10-4 میلیمتر باشد ( تقریبأ 3/175 میلیمتر بازاء هر 55 درجه سانتی گراد در بلندی 2440 میلیمتر )
8-9 اثر نیروی مکانیکی بر روی انواع در وپنجره ها
8-9-1 کشوئی عمودی
8-9-1-1 نیروی افقی – خمیدگی افقی ریل لنگه نباید از مقدار عرض بیشتر باشد .
8-9-1-2 نیروی عمودی – خمیدگی عمودی ریل قاب متحرک نباید از مقدار عرض پنجره بیشتر باشد . بعد از آزمایش کامل نیرو باید حداقل 90 درصد آن قسمتهائیکه تحت تأثیر نیرو بوده است دوباره بحالت اولیه برگردد . همچنین قسمت بازشو آن نیز باید به راحتی باز و بسته و قفل شود .
8-9-1-3 نیروی عمل کلیه قسمتهای بازشو کشوئی هنگامیکه در حال حرکت هستند و تحت تأثیر نیروی حداکثر 13/61 کیلوگرم نیرو قرار میگیرند باید قادر باشند که در هر جهت حرکت کنند .
توضیح : علاوه بر آزمایشات ونکات فنی که درصفحات قبل‏باختصار ذکرشده میباشد در مورد کلیه آزمایشات مکانیکی بر اساس استانداردهایی که بعدا تهیه خواهد شد اتخاذ روش گردد . این آزمایشات حداقل دارای پنج مرحله زیر میباشد .
– آزمایش تاب
– آزمایش نیروی عمودی
– آزمایش نیروی افقی
– آزمایش تأثیر نیروها بر روی یراق آلات
– آزمایش نحوه عملکرد درو پنجره بعد از نصب
9- علامت گذاری
مشخصات زیر باید روی کلیه فرآورده هایی که مطابق این استاندارد طرح و اجرا و تهیه شده است قید گردد .
9-1- محل مناسبی که باید علامت گذاری شود معمولا آستانه در و پنجره میباشد .
9-2- اسم یا علامت تجاری تولید کننده
9-3- نوع در وپنجره
9-4- شماره استاندارد ایران و علامت کاربرد استاندارد
9-5- ابعاد در وپنجره ( ارتفاع , پهنا ) برحسب میلی متر
9-6- ذکر قدرت تحمل در وپنجره در مقابل فشار باد وآب
9-7- برشور مربوط به روش کارگذاری و نصب وتر از نمودن و دقت لازم به منظور جلوگیری از دخول آب یا باد و همچنین کیقیت لازم بمنظور مراقبت از یراق آلات .
10- کلیات
10-1- ساخت , در وپنجره‏های آلومینیومی باید با دقت زیاد ساخته شده و از لحاظ ویژگیهای لازم برای آبکاری و آزمایشهای ذکر شده با این استاندارد مطابقت داشته باشد . ساخت در وپنجره بایدعملا تحت سرپرستی ونظارت کارخانه انجام پذیرد , فقط کارهائی در کارخانه و کارگاه‏های در و پنجره سازی نیستند باید در محل نسب در ساختمان به بهترین صورت انجام گیرد . برای خارج نمودن آب باید در محل مورد لزوم سوراخی در نظر گرفته شود . استفاده پیچ و مهره وبست درسطوح نمایان به حداقل ممکن برسد .
10-1-1 اگر برای چهار چوب (30) از فولاد استفاده شود باید از تماس مستقیم آن با آلومینیوم جلوگیری شود .
این عمل را می‏توان باپوششی از رنگهای مخصوص و مقاوم انجام داد . استفاده چوب یا فولاد بعنوان چهار چوب در قسمت بیرونی ساختمان نباید در معرض دید باشد .
محلی که در کارگاههای ساختمانی برای انبار قطعات آلومینیومی در نظر گرفته می‏شود باید دارای شرایط زیر باشد .
– محافظت در برابر صدمات فیزیکی
– انبار نمودن در محل خشک تا انقباض به حداقل ممکن برسد .
– محافظت از تماس باسیمان , آهک , رنگ یا مواد شیمیایی و آجر و موزاییک مسئولیت اصلاح هرگونه خرابی ناشی از کارهای ساختمانی مانند از بین رفتن پوشش حفاظتی آلومینیوم و همچنین نظافت نهایی در وپنجره بعهده پیمانکار ساختمان می‏باشد .
10-2- شیشه اندازی
10-2-1- مواد وقطعات مصرفی جهت شیشه اندازی باید مصالحی انتخاب شوند تا در تماس با آلومینیوم و روکش خارجی آن ( آبکاری ) وشیشه اثر نامطلوبی باقی نگذارد .
10-2-2 زه‏وارها وسایر اجزاء شیشه اندازی باید سختی لازم را دارا بوده تا درمقابل نیروهای محاسبه شده مقاوم باشد .
10-2-3- در وپنجره باید طوری ساخته شود تا تعویض و شیشه اندازی در آنها بدون احتیاج به جدانمودن قاب خارجی آن از ساختمان امکان‏پذیر باشد .
10-3- اطمینان
10-3-1- قفل وبستها باید بصورتی طرح شوند که باز کردن آنها از خارج توسط وسایل ساده امکان‏پذیر نباشد .
10-3-2 در شرایط عادی ( مگراینکه مشخصات دیگری مورد در خواست باشد ) موارد زیر باید رعایت شود
10-3-2-1- کلیه در وپنجره‏ها درحالت بسته نباید از خارج امکان باز شدن و بیرون آمدن داشته باشد مگر با استفاده ازوسایل مخصوص و یا شکستن قسمتی از پنجره
10-3-3- در مواردیکه مشخصات ایجاب می‏نماید باید برروی در وپنجره قفلهای مخصوصی که بوسیله کلید ازداخل باز و بسته می‏شوند تعبیه نمود .
درپنجره‏های بزرگ که ممکن است برای تهویه احتیاج به بازگذاردن قسمت کوچکی از آنها باشد باید از یراقی که مقدار باز شو آن با درنظر گرفتن اطمینان محدود میشود استفاده نمود .
10-4- ایمنی
10-4-1- اهرمهای نگهدارنده : مقدار باز شدن انواع در وپنجره‏های بزرگ را بمقدار تقریبی 100 میلی متر محدود میسازد . برای اینکه در وپنجره‏ها بتوانند بیشتر باز شوند باید اهرمها قابل باز کردن بوده ولی این عمل نباید بوسیله اطفال امکان‏پذیر باشد . اهرمها پس از بسته شدن در وپنجره‏ها باید بطور خودکار جمع شود .
10-4-2- این اهرمها درو پنجره‏های محوری را هنگامیکه جهت نظافت و نگهداری باز میشوند ثابت نگاه میدارد .
اهرمهای برگردان موقع بازشدن در وپنجره بصورت خودکار باز شده ولی محل بسته شدن در آنها براحتی انجام نمی‏پذیرد .
10-4-3 اهرم کنترل دور : این اهرمهابرای در وپنجره‏های که دستگیره آنها به راحتی در دسترس بزرگسالان نمی‏باشد استفاده گردد .
10-5- نصب وسوار کردن
10-5-1 بازدید اولیه اسکلت ساختمان : قبل از نصب اجزاء در وپنجره‏های آلومینیومی دهانه باید بازدیدگردد و کلیه موانعی که برای عمل نصب ایجاد اشکال می‏نماید قبلا مرتفع شود .
10-5-2 خط تراز : خط تراز در کلیه طبقات ساختمان برای استفاده نصب کنند و در و پنجره باید بصورت ثابت علامتگذاری شود .
10-5-3- جوش کاری آلومینیوم در محل کارگاه توصیه نمی‏شود در صورتیکه این عمل قابل اجتناب باشد سازنده در پنجره باید روشهای حفاظتی آلومینوم که در اثر جوش کاری از بین رفته است ترمیم نماید .
10-5-4 رنگ‏آمیزی درکارگاه : معمولا باید رنگ‏آمیزی در و پنجره آلومینیومی الزامی ندارد , ولی در موارد خاص به منظور ولی در موارد خاص بمنظور محافظت بیشتر آلومینیوم ازبرخورد با مصالحی که اثرات نامطلوبی روی آن میگذارند انجام‏پذیر است .
10-5-5 درو پنجره‏های نصب شده باید درمقابل نوع آسیب احتمالی که در کارگاه ممکن است پیش آید بدقت محافظت شود .
10-5-6 نظافت نهایی : پس از تکمیل کارهای نصب درو پنجره آلومینیومی باید طبق توصیه‌‏های سازنده تمیز شود .
8
9
10
11
12
13

1-window
2-pivoted
3-Casement
4-Fixed light
5-HOrizontally Vertically sliding
6-Frame
7-Branch
8-Frieze
9-cao
10-Leaf
11-sill
12-clazing gasket
13-HARD WARE
14-Rail
15-sash
16-Sub Frame
17-Bearing device
18- weather stripping
19-Glass adaptor
20-P.V.C
21-Fixing anchors
22- Anchor brackets
23- Tolurance
24-Diagonal
25- solid extruded
26- Hollow extruded
27- Design and performance
28- Desing pressure
29-STRUCTIRAL Test pressure
30-sub frames

ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN
Institute of Standards and Industrial Research of Iran
ISIRI NUMBER
756
SEPECIFICATION FOR ALUMINIUM WINDOWS OF BUILDINS
5 th . Edition